Het Engelse woord design komt van het Latijnse woord 'designare' wat tekenen betekent. Je kunt het woord design vrij letterlijk vertalen naar het Nederlandse woord ontwerp. Met deze snelle vertaling van het woord design is het grootste deel van de lading gedekt, maar nog niet alles gezegd. Want niet elke tekening of ontwerp noemen we design. Er zijn veel verschillende definities van design geformuleerd in de loop der jaren, maar ze hebben gemeenschappelijk dat we het 'design' noemen als in een ontwerp is geïntegreerd dat het (technisch en ergonomisch) functioneel is, geschikt is voor massaproductie en het esthetisch verantwoord is. Geen wonder dus dat dit begrip design in de jaren '60 van de vorige eeuw is uitgegroeid tot aparte stroming. Maar welke stromingen zijn er nog meer?

Historische designstromingen:

Art Nouveau/Jugendstil

 1880 - 1914: Voor deze designstroming geldt: kort maar hevig. Het heeft zich op vrijwel elk vlak gemanifesteerd: kunst, architectuur en gebruiksvoorwerpen. Je kunt een design uit de tijd van Art Nouveau en Jugendstil herkennen aan de kenmerkende veelal tweedimensionale, asymmetrische motieven die hoofdzakelijk bestaan uit gebogen lijnen. Een belangrijke afgeleide stroming is bekend komen te staan als de Wiener Werkstätte, vernoemd naar het collectief dat in 1903 in Wenen mede door Gustav Klimt is opgericht.

Art Deco

 

Arts-and-craftsbeweging

 De arts-and-craftsbeweging is een sociale beweging en een stroming in de kunst en industriële vormgeving uit de laatste helft van de 19e eeuw in Eng

 

 

Modernisme 1910 - 1940: De term Modernisme is een kapstokbegrip geworden voor veel moois: zo worden onder meer de Amsterdamse School en het Bauhaus tot het Modernisme gerekend. In Nederland is de invloed van het modernisme goed te zien in de kenmerkende architectuur van de architecten Willem Marinus Dudok en Hendrik Petrus Berlage. Op internationale schaal zien we dat het design van bekende ontwerpers zoals Charles en Ray Eames ook vaak het label 'modernisme' krijgen, hoewel deze vaak niet tot één stroming toe te wijzen zijn.

Bauhaus

amsterdamse school

Art Deco 1920 - 1939: In dezelfde tijd was ook de stroming Art Deco populair, hoewel dit beperkt bleef tot de kunst en het decoreren. Hieraan is de stroming ook te herkennen: de rijke decoraties en overdadige interieurs.

Moderne designstromingen:

Scandinavisch Design: tegenwoordig is er een heuse Scandinavische trend waarneembaar. Zo hebben bijvoorbeeld Arne Jacobsen (Denemarken) en Alvar Aalto (Finland) een tendens op designgebied met zich meegebracht. Scandinavisch design wordt gekenmerkt door functionaliteit en soberheid in vorm en materialen.

Dutch Design: Ook Nederland mag er zijn op designgebied. Voor Dutch Design geldt hetzelfde als voor Scandinavisch design: het wordt herkend aan de functionaliteit en soberheid door de vaak strakke belijningen. Willem Gispen en de gebroeders De Wit waren hierin grote voortrekkers.

Cradle-to-Cradle: Deze nieuwe stroming geeft een hele nieuwe dimensie aan design. Het gaat ervan uit dat de ontwerpen die we nu maken niet belastend mogen zijn voor komende generaties en (liefst) met terugwerkende kracht door hergebruik van materialen (een nieuwe vorm van recycling).

Gerrit Rietveld

Hoewel Gerrit Rietveld is begonnen als eenvoudige meubelmaker, heeft hij ons een een prachtige erfenis achter gelaten in meubels en architectuur. Een zeer bekend ontwerp van hem dat inmiddels ook min of meer zijn handelsmerk is geworden is de rood-blauwe stoel zoals hier afgebeeld. Vooral de eenvoud en sobere materiaalkeuze maakte dit revolutionair voor de tijd waarin het ontworpen is: rond 1900. Ook is het Rietveld-Schröder huis in Utrecht één van zijn ontwerpen. Dat zijn werk internationaal gewaardeerd wordt, blijkt uit het feit dat deze woning is opgenomen op de UNESCO werelderfgoed lijst.

Een ander bekend ontwerp van de hand van Rietveld is de Zig-Zag stoel. Ook uit dit ontwerp blijkt de eenvoud en soberheid in materiaalgebruik.

Gispen

Ook Willem Gispen heeft ons veel mooie dingen nagelaten. Zijn ontwerpen in stalen buismeubilair genieten de meeste bekendheid. Wie kent bijvoorbeeld de stoelen met de bekende sleepoot niet? Dat zijn ontwerpen duurzaam en tijdloos zijn, blijkt wel uit de florerende handel in gebruikte exemplaren. Maar ook wordt een groot deel van de oorspronkelijke ontwerpen van Gispen nu samen met andere Nederlande design klassiekers verkocht onder het label 'Dutch Originals'. Terecht merkt de fabrikant op dat dit het antiek van de toekomst is. .

Ook de gebroeders De Wit waren in dezelfde periode succesvol in het ontwerpen van stalen buismeubelen. Voor een leek lijken de meubels van De Wit en Gispen identiek, maar een geoefend oog van een kenner ziet al snel de verschillen: waar Gispen strakke lijnen prefereert, gunnen de gebroeders De Wit zichzelf nogal wat vrijheden met gebogen lijnen en rondere vormen.

Ahrend

Friso Kramer ontwierp in 1953 de succesvolle stoel die de naam Revolt heeft meegekregen. Het bijzondere van dit ontwerp is dat het een hip ontwerp is gebleven. Dit wordt bewezen door de moderne remake van deze stoel in glanzend kunststof.