Geschiedenis van de film

Voorlopers van cinema

Het medium film als kunstvorm kwam voort uit en heeft invloeden van onder andere literatuur, theater en fotografie. De nieuwe technologie was er op gericht om bewegende beelden vast te leggen, zodat deze geprojecteerd konden worden. Aan het einde van de negentiende eeuw kwam dit tot het ontstaan van de cinema. Verschillende ontwikkelingen hebben hiertoe bijgedragen. Het idee achter film, namelijk een realistische representatie van bewegende beelden, is zo goed als zeker al zo oud als de mensheid zelf. Al sinds de prehistorie is er ook daadwerkelijk getracht dit te bewerkstelligen, bijvoorbeeld met schaduwspellen. Plato beschreef in zijn Allegorie van de grot al een tafereel dat veel weg heeft van een bioscoopbezoek. In China worden al in de 2e eeuw apparaten gemaakt die de illusie van beweging produceren. Kennis over optica en gezichtsvermogen neemt toe: wetenschappers vonden uit dat het menselijk oog beelden die snel achter elkaar worden gezien beschouwt als één vloeiend bewegend geheel. Op basis van deze kennis werd in de negentiende eeuw allerlei optisch speelgoed ontworpen, zoals de fenakistiscoop en zoötroop. Met deze apparaten keek men door kijkgaatjes naar een draaiende schijf met afbeeldingen die telkens een beetje anders waren, en zo de illusie van beweging creëerden.

.

Behalve deze ontwikkelingen was er een tweede technologische benodigdheid voor het ontstaan van film, namelijk die van de projectie. Sinds het einde van de 18e eeuw werden er shows opgevoerd waarbij stilstaande beelden of silhouetten werden geprojecteerd op een scherm, door middel van Toverlantaarns en fantasmagorieën. Door deze vormen van amusement raakte het publiek ook langzaam gewend aan de door Plato beschreven kijkervaring in donkere ruimtes.

Al vanaf het begin probeerden uitvinders en producenten bewegend beeld synchroon te laten lopen met geluid, maar pas in de jaren 20 van de 20ste eeuw kwam er daadwerkelijk een goed werkend systeem op de markt om dit voor elkaar te krijgen. Tot die tijd waren er veelal bands en muzikanten aanwezig bij de filmvoorstellingen om de films muzikaal te begeleiden. Soms werden er ook live geluidseffecten aan toegevoegd. De dialogen en de "voice-overs" werden uitgeschreven op titelkaarten die onder de film werden vertoond. Of er waren explicateurs aanwezig, die achter het doek stonden en geluiden nadeden die in de film te 'zien' waren. Ondertussen ging de ontwikkeling van de film door. De special effects werden aan het begin van de 20ste eeuw geïntroduceerd en ook werden de films steeds langer.

Tot het begin van de 20e eeuw waren de filmindustrieën in Frankrijk en Italië wereldwijd het meest populair en machtig. In de Verenigde Staten werd de film ook steeds machtiger, vooral toen de Europese filmindustrie instortte door de Eerste Wereldoorlog (1914 - 1918). De Amerikaanse filmindustrie, die vooral in "Hollywood" was gevestigd, werd na de Eerste Wereldoorlog het nieuwe belangrijkste filmcentrum van de wereld. Hollywoodfilms werden over de hele wereld verspreid en in vele landen werd de markt overheerst door de Amerikaanse film.

Rond de jaren 20 bereikte de Amerikaanse filmindustrie een hoogtepunt. Per jaar werden er circa 800 avondvullende films geproduceerd, genoeg voor 82% van het totaal aantal films dat wereldwijd werd geproduceerd. De komediefilms van Charlie Chaplin, Harold Lloyd en Buster Keaton, de avonturenfilms van Douglas Fairbanks, de jeugdfilms van Mary Pickford en de romantische films van Clara Bow, om een aantal voorbeelden te noemen, maakten deze personen wereldbekend. De visuele stijl van Westerse films werd gezien als basisvorm voor de wereldwijde filmindustrie.

Aan het begin van de jaren 90 werd de onafhankelijke film steeds succesvoller in de Verenigde Staten, alhoewel grote films, volgeladen met special effects, nog steeds veruit het succesvolst zijn. Digitale animatie, oftewel CGI, werd in de jaren 90 steeds belangrijker. De film Terminator 2: Judgment Day betekende een grote doorbraak op het gebied van computeranimatie, en ook Titanic en Jurassic Park maakte volop gebruik van nieuwe beschikbare technieken. Door CGI stegen de filmkosten wel de pan uit, Titanic kostte 200 miljoen dollar, en Terminator 2 100 miljoen dollar, een enorme toename in vergelijking met de jaren 80. Dit soort grootse films betekende een toename van het aantal bioscoopbezoekers in de jaren 90. Bekende, onafhankelijke films uit deze tijd komen van nieuwe regisseurs als Steven Soderbergh (met Sex, lies, and videotape) en Quentin Tarantino (Reservoir Dogs, Pulp Fiction). De bekendste producent van onafhankelijke films uit de jaren 90 is waarschijnlijk Miramax Films.

Animatiefilms werden een nieuw leven ingeblazen. Disney wist met Belle en het beest, Aladdin en The Lion King enorme successen te boeken. In 1995 verscheen de eerste volledig computergeanimeerde film, Toy Story, van Pixar.

Cultfilms - films met cult status

Cultfims zijn lastig te omschrijven omdat ze onderling zo van elkaar verschillen. Als er toch een gedeelde noemer moet worden gevonden, is eentje dat ze stuk voor stuk afwijken van de standaard mainstream films. Zo kan een film controversieel zijn, afwijkende humor hebben of experimenteel zijn. Ook hebben ze meestal een aantal externe factoren gemeenschappelijk. Vaak worden ze in eerste instantie onderschat of slecht bekeken. Pas later ontstaat er een explosieve waardering. In enkele gevallen kan er al vanaf het begin een kleine groep mensen zijn die de film op een voetstuk plaatsen. Het belangrijkste kenmerk is waarschijnlijk dat alle cultfilms iets hebben waar een bepaalde groep mensen zich mee kan identificeren